Hoe kan het toch dat er puberzombies in de schoolbank hangen in wie je slechts met de grootst mogelijk moeite kennis gestampt krijgt, terwijl peuters en kleuters zo enorm creatief zijn, nieuwsgierig en onderzoekend? Wat is er in de tussentijd gebeurd?
Dat vroeg Dick van der Wateren zich hardop af in cultureel centrum De Balie in Amsterdam, tijdens het druk bezochte programma De Balie Leert op 24 maart. Hij is als docent verbonden aan het Eerste Christelijk Lyceum in Haarlem en houdt een interessante blog bij over pubers, school en ouders.
De andere gast was Barend van Heusden, hoogleraar Cultuur en Cognitie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is vooral bekend vanwege het theoretisch kader dat hij ontwikkelde en dat de grondslag vormt voor het programma Cultuur in de Spiegel.
Centrale vraag die avond in De Balie was: wat kan cultuuronderwijs bijdragen aan de creativiteit van leerlingen? Van der Wateren en Van Heusden zijn het erover eens dat creativiteit van nature in de mens zit. Sterker nog: ook alle dieren beschikken over deze eigenschap. Maar de mens heeft nog iets extra's, aldus Van Heusden. Hij kan zich dingen uit het zeer recente of verdere verleden herinneren. En hij kan waarnemen, verbeelden, conceptualiseren en analyseren - door Van Heusden de vier cognitieve vaardigheden genoemd. 'Creativiteit is niets anders dan herinneringen op een nieuwe manier ordenen', aldus Van Heusden.
Toch wil de zaal graag concreet weten hoe je een in wezen ongeïnteresseerde puber tot creatieve daden kan stimuleren. Volgens Van Heusden en Van der Wateren zit in jongeren, net als in ieder ander mens, creativiteit, ook al is die eigenschap in deze leeftijdsgroep misschien eerder latent dan evident aanwezig. 'Voor mij zijn pubers zo'n beetje de leukste mensen', zegt Van der Wateren. 'Ze hebben een enorme levenslust, zijn creatief, hebben originele ideeën – soms op het bizarre af – en kunnen zich nog alle kanten op ontwikkelen.'
Zijn tip is om ervoor te zorgen dat de juiste vragen worden gesteld. 'Het vermogen je te verwonderen is de basis van creativiteit. Wij vragen leerlingen bijvoorbeeld wat zij de ideale school zouden vinden. Daar komen de meest bijzondere reacties op. Je moet leerlingen tijd en ruimte geven om te lummelen. Loslaten hoort immers bij creativiteit. Ideeën komen immers juist op momenten wanneer je met iets heel anders bezig bent? En fouten maken móet. Daar leer je van.'
Maar voordat in onderwijsland écht creatief wordt lesgegeven, moet er nog wel wat water door onze grootste rivier. 'Weg met de afrekencultuur', roept Van der Wateren en hij kan rekenen op bijval uit de zaal. Even daarvoor had Van Heusden de aanwezigen herinnerd aan de identieke Olympische ringen die in februari achter de ramen van scholen te zien waren. En let eens op al die bruine paashazen, groene grassprieten en witte eieren die nu overal opduiken achter de vensters van de kleuterscholen. Peuters en kleuters mogen dan creatief zijn, maar hoe zit het met de meesters en juffen?
Wat zijn uw tips voor creativiteit? Deel het met uw collega's in de groep Cultuureducatie met Kwaliteit of in de groep Cultuurplein op LinkedIn.
Melissa de Vreede, Sr. projectleider Cultuureducatie
Geen opmerkingen:
Een reactie posten